Röleler | Bağlantı Şemaları, Kullanım Alanları

Röle Nedir : Üzerlerinden akım geçtiğinde devreye giren, küçük değerdeki akımlar ile yüksek güçteki alıcıları anahtarlamakta (Çalıştırmak) kullanılan elektromanyetik devre elemanlarına röle denir. Röleler bobin, kontak ve palet olmak üzere üç bölümden oluşurlar. Düşük akım değerleri ile çalışan bu elektromanyetik anahtarlama elemanları yani röleler, bobinlerine uygun bağlantılar ile bir gerilim uygulandığında, bobinde oluşan mıknatıslanma karşısında bulunan metal palet ya da paletleri kendine çekerek ya da iterek bir anahtar görevi görürler. Piyasadaki itibarını tristör ve triyak gibi elemanların gelişiminden sonra kaybeden röleler hala bir çok olanda karşımıza çıkabilmektedir.  Tristör ve triyak gibi elemanlara karşı tek avantajı bir röle içerisinde birden fazla anahtarlama kontağı bulunabildiği için tek röle ile birden fazla yükü kontrol edebilmesidir. Röleler, hem alternatif akım ( AC ) Hemde doğru akım ( DC ) altında kullanılabilirler. 

Uygulamada karşımıza çıkabilecek röleler, kontak türüne göre şöyle sınıflandırılabilir ; 

• Çok kontaklı, çift konumlu röleler
• Çok kontaklı, tek konumlu röleler
• Tek kontaklı, çift konumlu röleler
• Tek kontaklı, tek konumlu röleler

Rölelerin Yapısı ; 

Rölenin Yapısı

Röleler bobin, nüve, palet, kontak ve yay gibi parçalardan oluşurlar. Yandaki resimde rölelerin iç yapısı ile ilgili çizimleri görebilirsiniz. Röle bobinleri, 5V - 9V - 12V - 25V - 36V - 48V gibi değerlerde çalışabilecek şekilde üretilir. 

Rölelerin çalışma prensipleri; Röleler, iç yapılarındaki demir nüve üzerine ince tel ile çok sarımlı olarak sarılmış bobinlerine bir akım uygulandığında manyetik alan oluşturur ve nüveyi, elektro mıknatıs haline getirerek, palet kontaklarının konum değişmesini yani kapanmasını sağlar. Bobin üzerine uygulanan akım kesildiğinde ise, nüve elektromıknatıslık özelliğini kaybeder. Ve esnek gergin yay, paletleri geri çekerek kontakların ilk konumlarına geri dönmelerini sağlar. 

Röle Bacakları ; Röle gövdesindeki a - b harfleri bobin uçlarını ve NC ile NO sembolleri de Nomal Open ve Normal Close kelimelerinin ingilizce kısaltmalarıdır. Yani Normal Open = Normalde Açık ve Normal Close = Normalde Kapalı kontak anlamına gelmektedir.

SAYICILAR

Sayıcı

Sayıcılar, yapılarında lojik kapılar bulunduran ve değişken giriş gerilimlerine karşı farklı çıkış değerlerine sahip olan flip-floplardan oluşur. senkron ve asenkron sayıcılar olmak üzere iki gruba ayrılır.  

       Örnek Bir Sayıcı Devresi         

Aşırı Akım Röleleri ; Alternatif akım ya da doğru akım ile çalışan motorlar, herhangi bir sebepten ötürü normal değerlerinin üzerinde akım çektiklerinde, motor sargılarının ve tesisatın zarar görmemesi için akımın hemen kesilmesi gerekir. Bu görevi yapmak için kullanılan aşırı akım röleleri ile ilgili daha detaylı bilgiyi bu yazımızda bulabilirsiniz ;

>>>Aşırı Akım Koruma Rölesi Bağlantı Şeması Ve Tüm Detaylar <<<

Termik Aşırı Akım Rölesi ; Metaller için ısıya karşı davranışlar farklılık gösterir. Örneğin bazı metaller ısınma sonucu genişlerken, bazılarıda daha az genişler. Bu davranış farklılıkları mantığı ile bimetal isimli düzenekler geliştirilmiştir. Bimetaller, ısındığında farklı genleşen iki ayrı metalin birleştirilmesi ile oluşturulur.

Termik Aşırı Akım Rölesi Uç Bağlantıları

Gerilim Koruma Rölesi :  Asenkron motorlarda aşırı yüksek ve aşırı düşük gerilimler altında çalışmak istenmeyen bir durumdur. Bu durumun önüne geçmek için gerilim koruma röleleri kullanılır. Gerilim koruma röleleri ile ilgili daha detaylı bilgi için bakınız :

Gerilim Koruma Rölesi Bağlantı Şeması ve Detaylar

Faz Sırası Rölesi

Üç fazlı tesis ve işletmelerde, asenkron motorların bağlı oldukları 3 fazdan ikisinin yeri değiştiğinde, rotorlarının dönüş yönüde değişmektedir. Bu durumun istem dışı olarak gerçekleşmesinin oluşturabileceği zararları engellemek için motoru devre dışı bırakmak gerekir. Bu işlem için de faz sırası rölesi kullanılabilir.

Faz Sırası Rölesinin Devreye Bağlantı Şeması

Faz Koruma Rölesi [ MOTOR KORUMA RÖLESİ ] : Üç fazlı motorlarda, şebekede oluşabilecek arızalardan ya da tesisteki herhangi bir arızadan dolayı meydana gelebilecek faz kopmalarında motorlar 2 faz'a kaldıkları halde çalışmalarına devam ederler. Bu istenmeyen durum, motorun şebekeden aşırı akım çekmesine sebep olur. Bu aşırı akım çekimi uzun sürerse sargılar kavrulur, kısa devre oluşur ve motor bozulur. Bu durumu önlemek için faz koruma rölesi kullanılır. Faz koruma rölesi bağlantı şeması ve detaylar için bakınız :

Faz Koruma Rölesi Bağlantı Şeması ve Detaylar

Frekans Koruma Röleleri

Asenkron motorlarda, stator sargılarında oluşan manyetik akının değeri, tüm yüklerde gerilim ile doğru orantılı ve frekans ile ters orantılı olarak görülür. Yani gerilim sabit tutularak frekans azaltılır  ise, manyetik akı artacak ve gerilim sabit tutulup frekans arttırılır ise manyetik akı azalacaktır. Bu durumu istenen değerde tutabilmek için frekans koruma röleleri kullanılır.

Paylaş:

Etiketler:

aşırı akım koruma rölesi bağlantı şeması elektronik faz koruma rolesi faz sırası rölesi bağlantısı frekans koruma rölesi röle nedir sayıcı bağlantısı sayıcı nedir

• Önceki
• Sonraki