Etiketler: elektromotor kuvvet / emk / emk nedir / emk ve gerilim / teknik-kutuphane

EMK | Elektromotor Kuvvet ve Gerilim , Potansiyel

- 14.04.2016 Henüz Yorum Yapılmamış

Elektromotor kuvvet, bir devrede yük akışını sağlayan kaynağın uçları arasındaki potansiyel farktır. Elektromotor kuvveti, kısaca EMK olarak ifade edilir ve E harfi ile gösterilir. EMK ( Elektromotor kuvveti) pil, akü, dinamo ve alternatör gibi elektrik enerjisi kaynakları ile elde edilir.
EMK ve Gerilim Tanımları arasındaki farklar: Emk kısaca, devre açık durumda iken kaynağın uçları arasındaki potansiyel fark, gerilim ise, herhangi iki noktanın potansiyelleri arasındaki fark olarak tarif edilebilir. Konunun daha iyi anlaşılması ve detaylar için dökümanımızın devamını inceleyelim...

Elektromotor Kuvvet, Potansiyel, Gerilim :

Aşağıda örnek olarak hazırlanmış Şekil 1 elektrik devresinde, akımın A noktasından B noktasına doğru akmasının sebebi, bu iki noktanında zıt elektrik yüklerini taşıyor olmasıdır. ( + - ) Bu durum iki nokta arasında bir gerilim olduğu anlamına gelir. Devre üzerinde inceleme yaparsak, A ve B noktalarının potansiyellerini Ua ve Ub olarak isimlendirdiğimizde; Bu iki nokta arasındaki potansiyel fark :

Şekil 1

U = Uab = Ua - Ub olur.

Bu formülde:

Ua ==> A noktasının potansiyelini V

Ub ==> B noktasının potansiyelini V

U = Uab ==> A ve B noktaları arasındaki gerilim V gösterir.

A noktasının potansiyeli olarak kabul ettiğimiz Ua : A noktası ile toprak arasında ölçülen gerilim, B noktası potansiyeli olarak kabul ettiğimiz Ub de B noktası ile toprak arasında ölçülen gerilimi gösterir.

Not: Toprak potansiyeli 0 ( sıfır ) olarak kabul görür.

Üreteçler sürekli olarak elektrik enerjisi veren, biri kutuplarında elektron azlığı ( Pozitif Kutup ) , diğer kutuplarında ise elektron fazlalığı ( Negatif kutup ) olan elektrik enerjisi kaynaklarıdır. Üreteçler bir elektrik devresine bağlandıklarında, elektron fazlalığı olan negatif kutuplarındaki elektronlar bağlı oldukları devredeki devre elemanları üzerinden geçerek pozitif kutuptaki elektron azlığını gidermek isterler yani devrelerini tamamlarlar.
Elektrik devrelerinde akım geçişine izin verilmediği ( AÇIK DEVRE ) durumlarda, üretecin uçları arasındaki potansiyel farka EMK ( Elektromotor Kuvvet ) denir. Bir başka deyişle; elektromotor kuvvet, elektrik yüklerini harekete geçiren kuvvete denir.

Şekil 2 Açık ve Kapalı Devre

Üstte şekil 2 de açık ve kapalı devre örneklerinde görüleceği üzere ;

Açık devre:

Alıcı ve üreteç arasındaki bağlantıyı önleyen yani devreyi kesen anahtar ( Şekil 2 de S isimli anahtar ) açık konumda ( Akım geçişine izin vermez ) ise, devremiz AÇIK devre dir.

Kapalı Devre:

Açık devre tanımında anlatılan durumun tam tersi durumda, yani alıcı ve üreteç arasındaki S anahtarı kapalı ise, ( Akım geçişi sağlanır ) devremiz KAPALI devre dir.

EMK ( Elektromotor Kuvvet ) ve Gerilim Arasındaki Fark:

Şekil 1 de gösterilen devre üzerinden iki terim arasındaki farkı anlamaya çalışalım...

Gerilim: Devre üzerinde bulunan S anahtar kapalı durumda ve akım geçişi var ise, yani devremiz bir kapalı devre ise, üreteç alıcı uçlarına direk bağlanmış olur. Bu durumda alıcı uçlarında oluşan potansiyel farka gerilim düşümü ya da kısaca Gerilim denir. Gerilim U harfi ile gösterilir ve birimi Volt'tur.

Elektromotor Kuvvet: Gerilim için geçerli olan durum tam tersi ise, yani şekil 1 deki S anahtarı açık ve akım geçişi yok ise ( Açık devre ) Üreteç alıcı uçlarına direk bağlı değildir. Bu durumda üreteç uçlarındaki potansiyel fark, elektrik yüklerini harekete geçirmeyi ve devreyi çalıştırmayı bekleyen kuvvete Elektromotor Kuvveti denir. E harfi ile sembolize edilir ve birimi Volt'tur.

Etiketler: elektrikcinin el kitabi / elektrobank / teknik-kutuphane

Elektrikçinin El Kitabı [ Her Elektrikçinin Bilmesi Gerekenler 2 ]

- 12.04.2016 2 Yorum

Daha önceki her elektrikçinin bilmesi gereken devre şemaları ve cihaz bağlantıları başlıklı dökümanımızda meslektaşlarımıza, mesleki eğitim alan öğrenci kardeşlerimize ve elektrik mesleğinde henüz yeni olan, kendini geliştiren elektrik ustalarımıza faydalı olabilecek ve istediklerinde ulaşabilecekleri bazı temel cihaz ve devre bağlantılarına yer vermiştik. Her Elektrikçinin Bilmesi Gereken Devre Şemaları ve Cihaz Bağlantıları başlıklı dökümanımızda bulunan :

1 Zaman Saati Bağlantı Şeması

2 Televaryatör Bağlantı Şeması

3 Permütatör Bağlantı Şeması

4 Darbe Akım Anahtarı Bağlantı Şeması

5 Komütatör Vavien Bağlantı Şeması

6 Kontaktör Bağlantı Şeması

7 Kapı Otomatiği Bağlantı Şeması

8 Vavien Dimmer Bağlantı Şeması

9 Kartlı Enerji Saver Bağlantı Şeması

10 Işıklı Komütatör Bağlantı Şeması

11 Kaçak Akım Koruma Rölesi Bağlantı Şeması

Konularına ulaşmak için B U R A Y A tıklayabilirsiniz...

Yukarıda söz ettiğimiz dökümanımıza aldığımız olumlu tepkiler ve meslektaşlarımızdan gelen yorumlarda dökümanda bulunması gereken bazı cihaz bağlantıları ve devre şemaları ile ilgili bu ikinci ( Elektrikçinin El Kitabı ) dökümanımızı hazırlama gereği duyduk.

İçindekiler:

Monofaze Sayaç Bağlantı Şeması..............................................................................1

Trifaze Sayaç Bağlantı Şeması...................................................................................2

Vavien Anahtar Bağlantı Şeması................................................................................3

Komütatör Anahtar Bağlantı Şeması..........................................................................4

Dimmer Anahtar Bağlantı Şeması..............................................................................5

Merdiven Otomatiği Bağlantı Şeması.........................................................................6

Yıldız Üçgen Bağlantı Şeması....................................................................................7

Fotosel Röle Bağlantı Şeması.....................................................................................8

Kombi Sayaç Bağlantı Şeması....................................................................................9

Acil Aydınlatma Kit Bağlantı Şeması........................................................................10

Dijital ve Analog Sayaç

1- Monofaze Sayaç Bağlantı Şeması ( Ev Tipi ): Analog ve dijital olmak üzere iki tipte karşımıza çıkan monofaze ( 1 Fazlı ) elektrik sayaçları genel olarak daire tesisatlarında kullanılırlar. Şebeke üzerinden gelen faz ve nötr hatları üzerinden geçerek sigorta kutusuna ve buradan da daire içerisindeki alıcı ya da prizlere dağıtılır. Tesisat üzerinde kullanılan alıcı sayısı arttıkça sayaç ibresi daha hızlı döner ve tüketilen enerji miktarı hesaplanır..

1 fazlı elektrik sayacı bağlantısı daire tipi

1 Fazlı Sayaç Bağlantı Şeması ( Ev tipi )

2- Trifaze Sayaç Bağlantı Şeması:

3 Fazlı sayaç bağlantı şeması

Vavien Anahtar

3- Vavien Anahtar Bağlantı Şeması: Bina tesisatları, daireler, ofis ve işyeri gibi alanlarda belirli bir lamba ya da lamba grubunu farklı iki noktadan yakıp söndürebilmek amacı ile kullanılan tesisat sistemine denir.

Vavien Anahtar Bağlantı Şeması

Komütatör Anahtar

4- Komütatör Anahtar Bağlantı Şeması: Komütatör anahtar bağlantısı, birden fazla lambayı iki ayrı grup halinde aynı noktadan yakıp söndürebilmek için kullanılır.

Komütatör Anahtar Bağlantı Şeması

Dimmer Anahtar

5- Dimmer Anahtar Bağlantı Şeması: Dimmer anahtarlar genel olarak aydınlatma sistemlerinde tercih edilir. Üzerlerine düşen Alternatif akım değerlerinin bir kısmını kendi bünyesinde bir kısmınıda alıcı üzerinde tutarak, aydınlatmanın istenilen ışık şiddetinde yanmasını sağlar. Dimmer anahtarlar tasaruflu ampuller ya da floresan lambalarda direkt olarak takılarak kullanılamazlar.

Dimmer Bağlantı Şeması

6- Merdiven Otomatiği Bağlantı Şeması: Merdiven otomatiği sistemi binalarda, merdiven aydınlatmalarının belirlenen sürelerde ve istenilen katlarda yanmasını ve sönmesini sağlamak için kurulan sistemdir. Merdiven otomatiği prensip devre şeması aşağıdaki gibidir.

Merdiven Otomatiği Bağlantı Şeması

Yıldız Üçgen Uygulaması

7- Yıldız Üçgen Bağlantı Şeması: 3 Fazlı asenkron motorlar ilk kalkınma anında şebekeden, normal akımlarının 3-5 katı fazla akım çekerler. Bu kalkınma akımları şebeke üzerindeki diğer alıcılara ve tesisata zarar verebilir. Bu durumu önlemek için kullanılan en yaygın yöntemlerden biri yıldız üçgen yol verme yöntemidir.

3 Fazlı Asenkron Motorlarda Otomatik Yıldız Üçgen Yol Verme Kumanda ve Güç Devresi

8- Fotosel Röle Bağlantı Şeması: Işık sensörüne bağlı olarak gün ışığını izleme ilkesi ile çalışır. Yol ve bahçe aydınlatmaları uygulama alanlarının başında gelir.

Fotosel Röle Bağlantı Şeması

9- Kombi Sayaç Bağlantı Şeması: Kombi sayaçlar ile ilgili daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, Kombi Sayaçlar isimli dökümanımıza BURADAN ulaşabilirsiniz.

Aktif - Reaktif Kombi Sayaç Bağlantı Şeması

10- Acil Aydınlatma KİT Bağlantı Şeması:

Acil Aydınlatma Kiti Bağlantısı

Etiketler: fleş nedir / sehim hesabı / sehim nedir / teknik-kutuphane

Sehim Nedir ( Fleş ) Hesabı Nasıl Yapılır ?

- 28.01.2016 Henüz Yorum Yapılmamış

YG ( Yüksek gerilim ) enerji nakil hatlarında, direkler arasında bulunan enerji hattı nakil iletkeni, kendi ağırlığı sebebi ile sarkar.. Direkler arasında gerili olan iletkenin bağlı olduğu 2 izalatör arasında varsayılan doğru çizgi ile iletkenin en çok sarkma gösterdiği bölge arasındaki uzaklığa Sehim ( Fleş ) denir. Havai hat iletkenleri çekilirken, iletkenin çekme ve gerilme kuvveti, hava şartlarının oluşturabileceği ( Rüzgar yükü, buz yükü vb.) ve direkler arasındaki mesafeler göz önünde bulundurularak çekilir. Bu hatlarda oluşacak olan sehim, havai hat direklerinin geçiş güzergahı olan bölgenin coğrafi şekli ve iklim şartlarına göre formülize edilerek hesaplanır.

f = ( G x a² ) / (8 x P )

Formül bileşenlerinin Açılımı :

f => Sehim

P=> Gerilme ( Kg / Cm² )

G=> İletkenin yoğunluğu ( Kg / dm³ )

a=> İki direk arasındaki uzaklık ( m )

Havai hatlarda direkler arasında yükseklik ( Kot ) farkı bulunmuyor ise, oluşacak en büyük sehim hattın tam ortasında dır. Farklı yükseklikler de direkler var ise, oluşacak sehim, daha düşük yükseklikte olan direğe yakın taraftadır.

Etiketler: elektriksel güç / elektrikte güç formülü / elektrikte güç hesabı / teknik-kutuphane

Elektriksel Güç Nedir ? Elektrikte Güç Nasıl Hesaplanır ?

- 27.01.2016 Henüz Yorum Yapılmamış

elektriksel güç ve elektrikte güç güç hesabı formülleri

Elektriksel sistemlerde cihazların 1 sn. de harcayacakları enerji miktarları birbirinden farklıdır. Bu durum şöyle bir tanımı ortaya çıkarır. Elektrikte güç; elektriksel cihazların birim zamanda harcadıkları enerjiye denir. Elektrikte güç kavramı üç başlığa ayrılır. Bunlar; Görünür güç, aktif güç ve reaktif güç tür. Elektrikte gücün birimi watt'tır '' W '' harfi ile sembolize edilir.
Watt : SI de uluslar arası standart güç birimi olarak kabul edilir. Buhar makinası mucidi olan James Watt'a ( 1736-1819) atfen SI birim sisteminde güç birimi olarak kabul görmüştür. Enerji dönüşüm oranında ölçüm birimidir. Joule / Saniye olarak tanımlanır.

Elektrikte Görünür Güç : Alıcıların şebeke üzerinden çektiği güce, elektrikte görünür güç adı verilir. '' S '' harfi ile sembolize edilir. Görünür gücün formülü : S = U x I dır. Ve birimi VA'dır.

Aktif Güç : Elektriksel bir cihaz çalışmaya başladığı anda güç tüketir. Bu güce aktif güç denir. Alternatif akımda güç denildiğinde anlatılmak istenen aktif güç'tür. Aktif güç, kullanılabilen yararlı güçtür. Biri Watt ve '' W '' harfi ile sembolize edilir. Aktif Güç Formülü : P = U x I x Cosφ dir.

Reaktif Güç : Yapılarında bobin bulunan ve endüktif etki yaratan alıcıların ( motorlar, transofrmatörler vb.) çektiği güce reaktif güç denir. Oluşan bu etkiyi dengede tutmak için kapasitör kullanılması işlemine kompanzasyon denir. Reaktif güç, aktif gücün tersine kullanılabilir bir güç değildir. Reaktif gücün birimi '' VAR '' ( Volt - Amper - Reaktif ) dir. Ve '' Q '' harfi ile sembolize edilir. Reaktif Güç Formülü : Q = U x I x Sinφ dir.

Alternatif akımda güç denildiğinde, anlatılmak istenilenin aktif güç olduğunu ve birimin watt olduğunu yukarı belirtmiştik. Elektriksel sistemtemlerde watt birden fazla şekilde tanımlanabilir.

Örneğin ;

=> 1Watt = 1 A şiddetindeki bir elektrik akımının, 1 V 'lik gerilim altında yaptığı iştir.

=> 1Watt = 1 Sn. de yapılan 1 Joule'lik iştir.

=> 1HP ( Beygir gücü) = 736 W

=> 1W = 0,001 KW

=> 1000Watt = 1KW gibi...

Elektriksel cihazların harcadığı elektrik enerjisini belirleyen iki değişken vardır ;

1. Elektrik enerjisi tüketen cihazların, tükettikleri enerji miktarı kullanıldıkları süreye göre değişir.

2. Elektrik enerjisi tüketen cihazların, tükettikleri enerji miktarı sahip oldukları elektriksel güce bağlıdır.

Örnek 1 : 200W'lik bir ampul, 1sn. çalıştırıldığında 200 joule enerji harcar.

Örnek 2 : 1500W'lik bir elektrikli cihaz bir sn çalıştığında 1500 joule enerji harcamış olur.

Bu durum ortaya şöyle bir formül çıkarır. Eğer cihazın gücü ve çalıştığı süre biliniyorsa tükettiği enerji formülü : Güc x Zaman

Doğru Akımda Güç : Bilindiği üzere alternatif akımla çalışan cihazlar çevremizde çoğunlukta olsada, doğru akımla çalışan alıcılar da vardır. Örneğin; doğru akım motorlarında elektrik enerjisi mekanik enerjiye dönüştürülür ve bir iş yaptırılır. Bu durumda, doğru akım kaynağı ( DC kaynak ), alıcı olan motora her saniye bir enerji verir. Alıcı tarafından ( DC Motor) bu enerji işe dönüştürülür. Konuya başlarken gücün tarifi için, birim zamanda harcanan enerji demiştik. Burada da şöyle bir tanım oluşuyor ; Birim zamanda yapılan işe güç denir. DC 'de güç iki faktöre bağlıdır. Bu faktörler ; Devreye uygulanan gerilim ve ve alıcının çektiği akımdır. Doğru akım devrelerinde, gerilim ile güç doğru orantılıdır. Yani gerilim arttıkça güç artar, gerilim azaldıkça güç azalır. Ayrıca;
=>Akım şiddeti ile güç doğru orantılıdır. Yani akım şiddeti artarsa güç artar. Akım şiddeti azalırsa güç azalır.
=>Alıcıların güçleri akım şiddeti ve gerilim ile doğru orantılı olduğundan çekilen güç, akım x gerilim biçiminde ifade edilir.
=>Alıcının gücü şebekeden çekilen akımada bağlıdır. Gibi ifadelerde ekleyebiliriz.
Matematiksel olarak gücün formülü: P = I x E 'dir. Burada '' P '' güç, '' I '' akım ve '' E '' ise gerilim sembolü olarak kabul edilmiştir. Bir diğer karşılığı da P = U x I dır. Yine aynı şekilde '' P '' harfi gücü, '' I '' harfi akımı ve '' U '' harfide gerilimi temsil etmektedir. Formülün açılımı yukarıda da belirttiğimiz gibi Güç eşittir akım çarpı gerilim. P = U x I formülünde gerilim değeri yerine akım değeri kabul edilirse oluşacak yeni formül şu şekilde olacaktır :

P = I² x R

Güç birimi olan watt'ın katları ve askatlarıda kullanılan değerler arasındadır. Özellikle kilowatt sözcüğü ile piyasada çok sık karşılaşmak mümkündür.

=> Pikowatt : watt'ın trilyonda birine eşittir.

=> Nanowatt : watt'ın milyarda birine eşittir.

=> Mikrowatt : watt'ın milyonda birine eşittir.

=> Miliwatt : watt'ın binde birine eşittir.

=> Kilowatt : watt'ın bin katıdır.

=> Megawatt : watt'ın bir milyon katıdır.

=> Gigawatt : watt'ın bir milyar katıdır.

=> Terawatt : watt'ın bir trilyon katıdır.

=> Patewatt : watt'ın bir katrilyon katıdır.

Alternatif Akım ( AC )'de Güç : Alternatif akım devrelerinde, devreye uygulanan gerilim ve devre üzerinden geçen akım değerleri zamana bağlı değişkenlik gösterir. Bu durumda akım ve gerilim çarpımına eşit olan güç, belirgen olan iki faktörün değişkenliğinden dolayı doğru akım ( Dc ) de olduğu gibi her zaman P = U x I olarak varsayılamaz. Çünki zamana bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Monofaze (1 Fazlı) Alternatif Akım için Güç ve Güç Formülleri :
Alternatif akım devrelerinde kullanılan alıcı çeşitleri ; Omik alıcılar, Endüktif alıcılar :
Endüktif alıcılar : Röle, trafo, ve ac motorlar gibi bobinli alıcılara endüktif alıcı denir. Ve bağlı oldukları devrelere de endüktif devre denir. Endüktif devrelerde, alıcıların çektiği akım ve gerilim değerleri arasında bir açı farkı vardır. Bu açı farkına, faz farkı ve bu açının kosünüs değerine de güç katsayısı denir. Monofaze endüktif alıcıların gücü, gerilim, akım ve kosinüs fi ile orantılıdır. Bu tanımdan oluşan formül şöyledir :

P = U x I x Cosφ

Omik Alıcılar : Evlerimizde kullandığımız elektrik sobası, ocaklar, ütü ya da atölyede havya gibi bobinsiz alıcılara omik alıcı ve bağlı oldukları devreye de omik devre denir. Omik alıcılar için güç değerleri hesap edilirken, dc 'de olduğu gibi P = U x I formülü kullanılabilir. Yani omik devrelerde, güç, akım ve gerilim çarpımına eşittir.

Trifaze (3 Fazlı) Alternatif Akım için Güç ve Güç Formülleri :

Endüktif Almaçlar : Trifaze Ac devrelerde kullanılan asenkron motorlar, endüktif alıcılara bir örnektir. Monofaze sistemde olduğu gibi trifaze sistemde de bu alıcıların bağlı oldukları devreye endüktif devre ismi verilir.

Trifaze Endüktif devrelerde güç formülü : P = √3 x I x V x Cosφ dir.

Trifaze Omik Devre ve Alıcılar : Omik devrelerde güç formülü : gerilim x akım x √3 dür.

Yani : P = U x I x √3 ====> √3 = 1.73

Etiketler: gerilim düşümü hesabı / iletken kesiti hesabı / iletken kesiti hesaplama / iletken kesiti nedir / iletken kesitleri / teknik-kutuphane

İletken Kesiti Nasıl Hesaplanır ?

- 26.01.2016 Henüz Yorum Yapılmamış

İletkenlerin Gerilim Düşümüne Göre Boyutlandırılması: Elektriksel sistemlerde enerjiyi bir noktadan belirli mesafedeki başka bir noktaya iletmek için kullanılan iletkenlerde, mesafe ve bazı dış ortam şartları ile orantılı olarak gerilim düşümü ve güç kaybı oluşur. Kullanılan şebeke türüne göre, gerilim düşümünün belirli bir yüzdelik değer üzerinde olması gerekir. İletken kesitlerinin bu duruma sebebiyet vermemesi için en uygun kesitlerdeki iletkenlerin tercih edilmesi gerekmektedir. Tabii bu durumu çok kalın bir iletken kesiti seçerek ortadan kaldırmak maliyet hesabınıda oldukça kabartacağından, iletken kesitlerinin doğru olarak hesap edilmesi ve ihtiyaca göre seçilmesi gerekir.

Enerji iletim va dağıtımında kullanılan iletkenlerin izin verilen gerilim düşüm değerleri şöyledir ;

AG ( Alçak gerilim ) şebekeleri için iletim-dağıtım hatlarında izin verilen gerilim düşümü %5'in üzerinde olamaz.
OG ( Orta gerilim ) şebekeleri için iletim-dağıtım hatlarında izin verilen gerilim düşümü %10'dan fazla olamaz.
YG ( Yüksek gerilim ) şebekeleri için iletim-dağıtım hatlarında bu değer %2,5- %5 fazla olamaz.

Gerilim Düşümü ve Güç Kaybı Hesabı

Enerji nakil hatları ve enerji dağıtım şebekelerinde 3 fazlı alternatif akım kullanılmaktadır. Bu 3 fazlı sistemlerde, hatlar üzerindeki gerilim düşümünün vektörel toplamı ve yüzdelik değerleri, hat gerilimleri göz önüne alınarak hesaplanır.

Gerilim düşümü hesaplarında kullanılan sembol ve simgeler :

ΔU : Hat üzerinde meydana gelen toplam gerilim düşümü ( Birimi Volt )
%e : Hat üzerinde meydana gelen toplam gerilim düşümü % 'lik değeri
U : Hat başlarında fazlar arası toplam gerilim (V)
R : Hattaki 1 faz iletkeni için direnç değeri (R)
I : Hat akımı değeri (A)
S : Hat iletken kesiti değeri (mm²)
k : Hat iletkenleri için öz iletkenlik değeri (m/Ω.mm²)
L : Hat uzunluğu (m)
P : Aktif güç değeri ( W)
Cosφ : Güç katsayısı

Bu sembollere göre hesaplama örnekleri ;

1. Akım değeri biliniyor ise, fazlar arasındaki gerilime göre, gerilim düşümünün vektörel toplamının ( ΔU ) hesaplanması;

2. Akım değeri biliniyor ise, %e hesabı;

3. Güç değeri biliniyor ise, ΔU 'nin hesaplanması ;

4. Güç biliniyor ise, %e hesaplanması ;

Enerji nakil hatları için tercih edilen iletkenlerin kesit değerleri, hatlar üzerinde meydana gelen güç kayıplarına göre hesaplanır. Bu hesaplama işlemleri için kullanılan formül ve semboller aşağıdaki gibidir. ;

ΔP : Hat üzerindeki güç kaybı
%P : Güç kaybı için yüzdelik değer
P : Hattaki güç değeri
%P = I² x R
Hat gidiş ve dönüş olarak göz önüne alınacak ise, %P = 2.( I² x R ) olur.

Asya-Avrupa bağlantısını sağlayan Türkiye’nin ilk 380 kV 1600 mm² kesitli Denizaltı Yüksek Gerilim Enerji Kablosu

İLETKEN KESİTLERİNİN HESAPLANMASI

Enerji nakil hatlarında kullanılan enerji türünün Ac ( Alternatif akım olduğunu yukarıda söylemiştik. Bilindiği üzere alternatif akım transformatörler ile düşürülüp ya da yükseltilerek kullanılır. Bu sistemdeki verimin yüksek olması, iletim ve dağıtım hatlarındaki kaybın azaltılması ile sağlanabilir. Güç kaybının en aza indirgenmesi için uygun iletken kesitlerinin seçilmesi ve kullanılması kaçınılmazdır. 3 fazlı sistemlerde uygun iletken kesitinin belirlenebilmesi için güç kaybı ve gerilim düşümü hesapları kullanılır.

1. Akım değeri biliniyor ise, fazlar arası gerilim değerleri dikkate alınarak iletken kesiti ;

2. Toplam gerilim düşümü belirlendi ise ;

toplam gerilim düşümüne göre iletken kesiti

3. Güç belli ise iletken kesiti hesabı ;

4. Güç kaybı belli ise iletken kesiti ;

güç kaybı belli ise iletken kesiti hesabı formülü

Anlattıklarımızın daha anlaşılır olması için bir örnekle iletken kesiti belirleyelim ;

Örnek: 200 m mesafede, etiket değerleri; 235kW güç ve 1kV gerilim seviyesi yazan ayrıca maksimum %3 gerilim düşümüne izin verilen bir pompayı beslememiz gerekiyor. Bu durum için 3 damarlı bir kablo kesiti ve tipi belirleyelim.

Çözüm: Bilinen değerler ;

P (güç) : 235kW
U (gerilim) : 1kV
Cosφ (güç faktörü) : 0,8
L (mesafe) : 200m
%e (gerilim düşümü) : %3

Öncelikle elimizdeki bu değerler ile bir akım değerine ulaşmamız mümkün ;

P= √3 x U x I x Cosφ ===>

I= P ==> 235000 = 169,80A

√3 x U x I x Cosφ √3.1000.0,8

Hesap edilen bu akım değerine göre kesit değerleri ;

Akım değerine göre kesit ve kablo tipi tablosu

Soldaki tablodan belirlediğimiz akım değerine uygun kesit ve kablo tipi seçilebilir. Bulduğumuz değere karşılık gelen kesit xlpe izalasyon için 35mm² dir.

Ayrıca örnekte belirtilen %3 gerilim düşümü için seçtiğimiz kesitin uygun olup olmadığını hesap edersek,

%e xlpe = 100xPxL

kxSxU²

= 1000x235000x200 = %2,4

56x35x(1000)²

Elde ettiğimiz %e gerilim düşüm değeri izin verilen değerden daha düşük olduğu için seçtiğimiz kesit uygundur. Ayrıca Tabloda belirtilen kesit ve akım değerlerinden bağımsız olarak mümkün olan en uygun kesiti belirlemek istersek yapacağımız işlem ;

Formülünde değerleri yerine koyarsak ;

3= 100x235000x200 ===> S = 27.97 mm² buluruz.

56xSx(1000)²

S = 27.97 mm² bulduğumuz bu kesit değerine en yakın iletken kesiti 35mm ² olacağından seçimimiz belli olur.

Etiketler: Jeneratör seçim hesabı / jeneratör seçim tablosu / jeneratör seçimi / jeneratör seçimi nasıl yapılmalı / motor gücüne göre jeneratör seçimi / teknik-kutuphane

Uygun Jeneratör Seçimi Nasıl Yapılır ? | Jeneratör Seçim Hesabı ve Tablosu

- 16.01.2016 4 Yorum

Jeneratör: Mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren, motor ve alternatörlerden oluşan makinalara jeneratör denir. Bu tanıma; mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren, ışık enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren fotoelektrik hücreleri, ısı enerjisini elektriğe çeviren termoelektrik jeneratörler, ve dizel jeneratörler de dahildir. Piyasada farklı özelliklerde, farklı tiplerde ve farklı fiyatlarda birçok jeneratör markası ve çeşidi bulmak mümkündür. Peki ama hangisi sizin ihtiyaçlarınıza en iyi şekilde cevap verebilir ? Bu soruya cevap olabilecek ve size yol gösterebilecek dökümanımızda doğru jeneratör seçimi için ihtiyaçların belirlenmesi ve tercihleri birlikte inceleyeceğiz.

Etiketler: deviatör bağlantisi / enerji saver bağlantı şeması / kacak akim rolesi baglantisi / komitatör vavien baglantisi / permütatör baglantisi / teknik-kutuphane

Her Elektrikçinin Bilmesi Gereken Devre Şemaları ve Cihaz Bağlantıları

- 14.01.2016 13 Yorum

Elektrik mesleği ve elektrik tesisatı ile uğraşan meslektaşlarımız, mesleki eğitim alan öğrenciler ve mesleğe yeni atılan ustalarımız için faydalı olacağını düşündüğümüz bu dökümanımızda, temel olarak bir elektrikçinin bilmesi gereken bir çok devre şeması ve cihaz bağlantısı bulunmaktadır. Döküman içerisinde; dijital zaman saatlerinin bağlantıları, dimmer anahtar bağlantısı, permütatör anahtar bağlantısı, kontaktör bağlantıları, aydınlatma devreleri, impuls röle bağlantısı, enerji saver bağlantı şeması, kaçak akım koruma rölesi bağlantı şeması, sayaç bağlantıları vb daha bir çok devre şeması bulunmaktadır.

Etiketler: teknik-kutuphane / Termik manyetik şalter / termik manyetik şalter bağlantı şeması / termik manyetik şalter seçimi / tmş akım değerleri / tmş nedir

Termik Manyetik Şalter ( TMŞ ) Nedir ? | Hakkında Tüm Detaylar

- 3.01.2016 Henüz Yorum Yapılmamış

Termik manyetik şalter ( TMŞ ) nedir ; Kompanzasyon ve elektrik panolarında, koruma ve devre kesici anahtar olarak kullanılan, termik ve manyetik koruma özelliklerine sahip devre elemanına Termik manyetik şalter [ TMŞ ] denir. TMŞ ' ler, kompakt şalter olarak da bilinirler. Kompakt şalter gibi devre kesiciler, devrede herhangi bir arıza ya da aşırı akım gibi bir durum söz konusu değil ise, devreyi açmak ve kapatmak, arıza ya da aşırı akım gibi durumlarda ise devre ve alıcıları korumak amacı ile kesici görevi görürler. Kompakt şalterler, termik ve manyetik koruma özelliklerine sahip alçak gerilim devre kesicilerdir..

Etiketler: teknik-kutuphane / triyak bağlantısı / triyak nedir / triyak nedir nasıl çalışır / triyak sağlamlık kontrolü / triyak uçlarının tespiti

Triyak Nedir ? Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır ? Uçlarının Tespiti

- 31.12.2015 Henüz Yorum Yapılmamış

triyak sağlamlık kontrolü, triyak uçları

Triyak ; N kapılı ve P kapılı olmak üzere iki adet tristörün birbirine ters, paralel bağlanması ile oluşturulmuş ve AC ( Alternatif Akım ) da her iki yönde akım geçiren yarı iletken devre elemanlarına Triyak denir. Triyakların üç adet bağlantı bacağı vardır. Bu bacaklar Anot [A1], Anot [A2] ve Gate ( geyt) uçlarıdır. Triyaklar hem alternatif akım hem de doğru akımda çalıştırılabilirler. .

Triyak Nasıl Çalışır ; Triyaklar alternatif akım altında çalışırken, AC'nin pozitif alternansı için bir tristör, negatif alternansı için de diğer tristör iletim haline geçer. Yandaki şemada iç yapısına bakıldığında iki tristörün birbirine paralel ve ters olarak bağlandığı görülecektir. Burada, Bağlantı noktaları Anot ve katot olarak değil, A1 ve A2 olarak isimlendirilmiş, kontrol ucunada G ( geyt ) denmiştir.

Etiketler: teknik-kutuphane / ujt devresi / Ujt nedir / ujt osilator devresi / ujt sağlamlık kontrolü / ujt uçlarının tespiti / ujt unijunction

UJT Nedir ? Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır ? UJT Uçlarının Tespiti

- 30.12.2015 Henüz Yorum Yapılmamış

UJT ( UNIJUNCTION TRANSISTOR ) ; UJT üç ayaklı, N ve P tipli olarak üretilen, tristör ve triyak devrelerinde tetikleme için kullanılan elektronik devre elemanlarıdır. UJT lerin temel yapıları, direnç karakteristliği yükseltilmiş N tipteki silisyum malzemesi ve bu N tipi silisyum malzemesinin üzerindeki P tipi malzeme ile oluşturulur. UJT lerin yapılarında tek N ve P eklemi olmasından dolayı UNIJUNCTION ( tek eklemli ) olarakta anılırlar. Yapılarındaki bu direnç karakteristliği yükseltilmiş silisyum malzeme yani N tipi malzemenin iki ucu Beyz1 ve Beyz2 olarak adlandırılır. Bu özelliği ile UJT leri iki beyzli diyot'a benzetebiliriz. N maddesi üzerinde iki adet beyz ucu ve p malzemesi üzerindeki Emiter ucu, UJT lerin ayaklarını meydana getirir..

Etiketler: akim trafosu baglantisi / akim trafosu cesitleri / akim trafosu fiyatlari / akim trafosu nedir / akim trafosu secimi / teknik-kutuphane

Akım Trafosu Tum Detaylar | Akım Trafosu Baglantısı | Akım Trafosu Nedir

- 21.12.2015 Henüz Yorum Yapılmamış

Akım Trafosu Nedir ; Bağlı oldukları devrelerde üzerlerinden geçen akımı, tercih edilen ( sisteme uygun tercih edilmiş ) oranda düşürerek, düşürdüğü bu akım ile sekonder çıkış terminallerine bağlı olan cihazları besleyen ve bu cihazların yüksek akım değerlerine maruz kalarak zarar görmelerini engelleyen trafo tipine, akım trafosu denir. Akım transformatörleri, primer adı verilen esas devreleri üzerinden geçen akım değerlerini düşürerek, sekonder denilen ikinci devresine iletir ve bu sekonder devresi ile kendisine bağlı alıcıları besler ve korur. Akım trafolarının primer ve sekonder akımları birbirine orantılıdır ve aralarındaki faz farkı sıfır derecedir.

Etiketler: elektrik sebeke tesisleri / elektrik sebekeleri / elektrik şebeke tesisleri / teknik-kutuphane

Elektrik iletim dağıtım şebekeleri | Çeşitleri ve Bağlantı Prensipleri

- 17.12.2015 Henüz Yorum Yapılmamış

Elektrik enerjisinin, iletim - dağıtım, üretim ve tüketimini sağlayan, birbirine bağlanan tüm elektrik işletme gereçlerine elektrik tesisleri denir.

Şebeke Nedir ; Anma gerilimleri aynı olan, birbirine bağlı elektrik tesislerinin tamamına şebeke denir. Elektrik enerjisinin iletimi için kullanılan şebekelere iletim şebekesi, dağıtımında kullanılan şebekelere ise dağıtım şebekeleri denir. Elektrik şebekeleri için dikkat edilmesi gereken bazı hususlar şöyledir ;

Etiketler: teknik-kutuphane / termik role baglanti semasi / termik role baglantisi / termik role nasil calisir / termik role nedir

Termik Röle Bağlantı Şeması | Termik Röle Nedir ?

- 14.12.2015 Henüz Yorum Yapılmamış

Termik Röle ; Termik röleler, bulundukları ortamdaki sıcaklık değişimlerine göre kontaklarını açan ya da kapatan devre elemanlarıdır. Çalışma prensiblerine bakıldığında diğer rölelerden ayrılan termik rölelerin çalışma mantığı bimetallerin genleşme farkına dayanır. Bimetal, genleşme farkları olan iki metalin perçinlenmesi ile oluşan, ısı farkının perçinlenen her iki metal içinde ayrı genleşme yaratmasıyla bimetal şekil değişimi gerçekleşir. Yani gelen akımın yarattığı ısı etkisi bimetallerin hareketine ve yayların etkisi ile kontakların hareketine sebep olur.. Termik röleler, aşırı akım koruması amacıyla, motor devrelerinde, ütülerde,saç kurutma makinalarında vb kullanılır. Termik röle ile tek başına koruma yapılmaz, genellikle sigortalar ve Kontaktörler ile beraber kullanılırlar.

Etiketler: pens ampermetre / pens ampermetre ile akim olcme / pens ampermetre nedir / teknik-kutuphane

Pens Ampermetre Nedir | Pens Ampermetre ile Akım Nasıl Ölçülür

- 13.12.2015 Henüz Yorum Yapılmamış

Pens Ampermetre Nedir ; Elektriksel devrelerde, içinden akım geçen iletkenlerin etrafında oluşan manyetik alanın etkisi kullanılarak iletkenden enerji akışını kesmeden ölçüm yapabilen ölçü aletleridir. Pens Ampermetreler, diğer ölçü aletlerinde olduğu gibi dijital ve analog olarak üretilirler. Çalışan bir elektrik devresinde akım ölçebilmek için kullanılan ampermetreler devreye kablolar yardımıyla seri olarak bağlanırlar. Akım değerleri ölçülmek istenen bir devrede eğer önceden ampermetre bağlanmadı ise, devreden enerjiyi kesmek ve bağlantı işlemlerini tamamladıktan sonra devreye tekrar enerji vererek ölçüm yapmak gerekir. Bu durum hem devre çalışmasında kesinti hemde yapılan işte aksaklığa sebebiyet verir. Oysa ki pens ampermetreler devreye bağlanma gereği duymadığı için iş ve devre çalışmasında bir aksaklığa sebep vermezler.

Etiketler: gerilim düşümü formülü / gerilim düşümü hesabı / gerilim düşümü hesabı örnek / gerilim düşümü nedir / teknik-kutuphane

Gerilim Düşümü Nedir | Gerilim Düşümü Hesabı | Gerilim Düşümü Hesabı Formülü

- 10.12.2015 3 Yorum

Gerilim Düşümü Nedir ; Enerji üretim merkezlerinde üretilen Dc ( Doğru akım ) ve Ac ( Alternatif akım ) elektrik enerjisi, tüketim noktalarına enerji iletim hatlarıyla ( iletkenler ) ile taşınır. Tüketim merkezlerine ulaştırılan bu enerji, tüketici aboneler tarafından televizyon, bilgisayar, çamaşır makinesi, buzdolabı, elektrikli süpürge vb. aygıtlar kullanılarak tüketilir. Kullanılan bu enerji tüketim devre elemanları, enerji üretim merkezlerine olan yakınlıkları ile doğru orantılı olarak daha verimli çalışırlar. Enerji üretim merkezlerine en yakın olan tüketici devre elemanları ile en uzak olan tüketici devre elamanlarının verim oranları birbirinden farklıdır.

Etiketler: elektrik akımının yönü / elektrik akimi nedir / elektrik nasıl olusur / teknik-kutuphane

Elektrik Akımı Nedir ? | Elektrik Akımı Nasıl Oluşur ? | Elektrik Akiminin Yönü

- 23.07.2015 Henüz Yorum Yapılmamış

Elektronların hareketleri sırasında sahip oldukları yük

Elektrik, durağan ya da devingen, yüklü parçacıkların yol açtığı fiziksel bir olgudur. Elektrik akımı oluşumunda rol alan temel parçacık , yükleri negatif olan elektronlardır. Elektrik akımı, çok sayıda elektronun bir yerde birikmesi ya da bir yerden başka bir yere hareket etmesi ile meydana gelir.

Atom çekirdeğini bir mıknatısa benzetirsek , Bu mıknatısa bir metal yapıştığında o metali sökmek bir güç harcanmasına neden olur. Yapışan bu metal mıknatıstan uzaklaştırıldıkça harcanacak güç mesafe ile ters orantılı olarak azalacaktır. Yani mesafe arttıkça, harcanacak güç azalacaktır.

Atom çekirdeği pozitif yüklü olduğu için negatif yüklü elektronları kendisine yakınlık mesafelerine göre daha güçlü ya da daha zayıf çeker. Daha zayıf bir çekime maruz kalan bu dış yörüngedeki elektronlar ; ısı , ışık, radyasyon gibi yöntemlerle koparmak mümkündür. Bu yöntemlerle koparılan elektronlar, dış yörüngede serbest elektron olarak dolaşırlar. Elektrik akımının oluşabilmesi elektronlara bağlı olduğuna göre, bir maddeden elektrik geçebilmesi yani maddenin iletken olabilmesi için dış yörüngesinde serbest elektronlara ihtiyaç vardır.İletken maddelerin son yörüngelerinde dörtten az elektron bulunur. Atomlar bu elektronları sekiz e tamamlayamadıkları için serbest bırakırlar. Bu sebeple iletken maddelerde milyonlarca serbest elektron bulunur. İletken bir maddeye elektrik

Etiketler: atom / atom cekirdegi / atom nedir / atomun yapisi / elektron / proton / teknik-kutuphane

Atom Nedir | Atomun Yapısı

- 18.05.2015 1 Yorum

Atom : Bir elementin bütün kimyasal özelliklerini taşıyan en küçük yapı taşına Atom denir. Atom, bölünebilir bir bütündür. Atom, bir çekirdek ve bunun çevresinde dolaşan elektronlardan meydana gelir. Sol üst köşedeki resim, atom yapısını anlatmaktadır. Atomun büyüklüğü yada küçüklüğü elemente bağlı olarak değişiklik göstermez. Buna karşılık olarak çekirdeğin büyüklüğü ile kütlesi doğru orantılı olarak artar ya da azalır. Atom çekirdeğinde ( + elektrik yüklü protonlar ve elektrik yüklü olmayan nötronlar vardır. Bir atomun çekirdeğinin çevresinde , proton sayısı kadar elektron döner. Bu elektronların her biri ( - ) elektrik yükü taşırlar. Elektronlar , çekirdek çevresinde belirli bir enerji düzeyinde ve belirli sayıda , maksimum yedi yörünge üzerinde hareket eder. Her yörünge belli sayıda elektron alabilir.

Etiketler: nötr hattı / nötr hattı oluşturma / nötr oluşturma / teknik-kutuphane / yıldız baglanti noktasi / yildiz baglanti

Elektrik Kendi Nötr Hattını Oluşturma | Nötr Oluşturma | Yıldız Bağlantıda Sıfır Noktası

- 13.05.2015 1 Yorum

ELEKTRIK NÖTR OLUŞTURMA

3 Fazlı sistemlerde yıldız bağlantı noktasından aldığımız ucun adı nötr dür. 3 Fazın 120 derecelik faz farkıyla oluşturduğu manyetik alanın vektöriyel toplamı sıfırdır. Nötr noktası bu şekilde oluşmaktadır. İhtiyaç halinde kendi nötr noktanızı oluşturmak isterseniz;

R , S , T fazlarına eşit omajlı direnç takıp yıldız bağladığınızda ( Şekilde gösteriliyor. ) Yıldız noktası ( Üç fazında dirençlerden sonra kesiştiği nokta ) Nötr olacaktır..

R , S , T fazlarının kendi aralarında her biri için Ör : R ve S arası 380 V değerindedir. Yıldız noktası yani oluşturduğumuz nötr ile her fazın arası ölçüldüğünde ise 220 V ( bizim şebekemizde ) değerindedir.

Ör : S fazı ve yıldız noktası arası : 220V değerindedir.

Etiketler: 3 fazli motoru 1 fazla calistirmak / teknik-kutuphane / uc fazli / uc fazli asenkron motoru tek fazla calistirmak / uc fazli motoru tek fazla calistirmak

Üç Fazlı Motoru Tek Fazla Çalıştırmak | Yıldız Üçgen Bağlantı Şeması

- 3 Yorum

Üç fazlı motoru tek fazla çalıştırmak

Üç fazlı motorlar , 3 Fazlı şebekenin bulunmadığı yerlerde ya da özel istekle tek faz ile çalıştırılabilirler.

Motorun dönebilmesi için
aralarında faz farkı olan en az iki akımın stator sargıları üzerinden geçmesi gerekir.

Motorun tek fazlı şebekede yol alabilmesi için stator sargılarından bir ya da ikisinin yardımcı sargı olarak kullanılması gerekir.

Sargılardan birine daimi

Etiketler: elektrik devre elemanlari / elektrik devreleri / elektrik devresi cesitleri / elektrik karisik devre / elektrik paralel devre / seri devre / teknik-kutuphane

Elektrik Devreleri | Elektrik Devresi Çeşitleri | Elektrik Devre Elemanları

- Henüz Yorum Yapılmamış

Elektrik Devresi Ne Demektir ;
Elektrik devresi, direnç, kondansatör, iletim hatları, güç kaynağı ve anahtarlar olmak üzere çeşitli devre elemanlarının bir araya gelerek oluşturduğu devrelere verilen isimdir. Bir elektrik devresi, içinden geçen akımın tam bir döngü yapmasını sağlayan kapalı bir devredir. Eğer bir elektrik devresi aktif bir elektronik eleman içeriyorsa buna elektrik devresi denmektedir. Elektrik akımının yönü, elektronların hareket yönünün tersi yönedir.
Veya ;
Bir üretecin iki ucu iletken bir telle birleştirilip,düzeneğe bir lamba yerleştirilirse,üretecin negatif (-) kutbundan çıkan elektronlar pozitif (+) kutba giderler. Kurulan bu düzeneğe elektrik devresi denir. Bir elektrik donanımını oluşturan bağlantılar ve bileşenleri topluca belirten terim. Elektrik devresi elektrik akımına yol sağlamak için biri birine bağlanmış bileşenlerden oluşur. Elektrik çoğu kez ışık, ses ya da ısı gibi farklı bir enerji türü üretmekte kullanılır.

Kaydol: Kayıtlar ( Atom )